راکت اندازهای یکبار مصرف شمل روسی خانواده گسترده ای دارند و تاکنون سه نمونه راکت انداز شمل ساخته و تحویل یگانهای ارتش و همچنین برای صادرات به خارج از کشور فرستاده شده اند نمونه های نارنجک انداز راکتی شمل بدین شرح می باشند:SHMEL-A -3 , SHMEL-D -2 , SHMEL-M -1

همگی این مدلها توسط کارشناسان کارخانه اسلحه سازی در شهر تولا در روسیه طراحی و ساخته شده اند و در اینجا به بررسی نمونه نارنجک انداز ( شمل- آ) این خانواده می پردازیم.

نارنجک انداز راکتی شمل- آ  در سال 1984 میلادی طراحی و ساختش به اتمام رسید و برای کارائی و نشان دادن اثرات تخریبش در میادین جنگ و نبرد به کشور افغانستان فرستاده شد تا در مقابل نیروهای طالبان از آن استفاده گردد که پس از استفاده با رضایت فرماندهان نیروهای ارتش شوروی سابق واقع در کشور افغانستان گردیده و در سال 1988 میلادی در یگانهای ارتش کشور شوروی قرار گردید.                     
 در این سلاح پرتاب راکت از لانچری صورت میگیرد که در روی شانه نیروی پیاده ای واقع شده است که پس از شلیک آنوقت لانچر سلاح بلا استفاده گردیده و فقط دستگاه چکاننده و دوربین اپتیکی سیستم برداشته و قابل استفاده مجدد می باشند.
پره‌های دم راکت پس از شلیک باز گردیده و با ایجاد حرکت دورانی موجب تثبیت جهت و مسیر سیر پرواز راکت بسوی هدف می شود و در حین برخورد سر راکت به اهداف نشانه گرفته شده انفجاری با حرارت بالا بوجود می آید که باعث تخریب کلی و انهدام اهداف میگردد.

حمل راکت انداز شمل-آ توسط یک نفر نیروی پیاده و با داشتن دو قبضه راکت دیگر در کوله پشتی وی صورت میگیرد، سیستم نشانه روی شمل-آ دیوپتری با شبکه بندی تار رتیکول می باشد و ضمنا" می توان از سیستمهای اپتیکی نشانه روی موجود با بزرگ نمائی 4X و وزن 1.5 کیلوگرم هم استفاده کرد.
سیستم چکاننده (شمل– آ) الکتریکی می باشد که از یک باتری 1.5 ولتی تغذیه می شود و برای جرقه زدن خرج راکت نیاز به قدرتی برابر با 100میلی آمپر را دارد که از باتری 1.5 ولتی تهیه می شود،برای آموزش و تمرین نیروهای پیاده با اسلحه شمل-آ در آموزشگاههای نظامی از دستگاه شبیه ساز شلیک به اهداف روسی مدل9F700-2 استفاده میشود.

مشخصات لانچر راکت انداز شمل،لانچر شمل-آ برخلاف اسلحه ار پی جی یکبار مصرف می باشد و نیروی پیاده پس از استفاده و شلیک از این سلاح لانچر آنرا از خود دور میکند این لانچر بسیار سبک و از مواد مصنوعی فایبرگلاس ساخته شده است.
 شلیک با نارنجک انداز شمل-آ از مکانی حداکثر تا 60 مترمکعب حجم صورت میگیرد(در کاتالوگ اسلحه حجم مکان برای شلیک 45 مترمکعب ذکر گردیده است) اگر مکان استفاده از سلاح شمل کمتر از مقدار اندازه ذکر شده در کاتالوگ باشد احتمال برگشت شعله آتش عقب راکت به سمت تیرانداز می شود و احتمال سوختگی وی را بهمراه دارد و بطور کلی محل شلیک برای نیروی پرتاب کننده راکت در پشت سرش باید منطقه بازی تا 110درجه و فاصله 47 متری از وی باشد(تا فاصله 47 متری پشت سر تیرانداز باید باز باشد) که احتمال بازگشت شعله ها و برخوردشان به بدن تیرانداز نشود.

سر جنگی سلاح:
سر جنگی پی را او – آ سلاح از مواد ترموباریک (هوا سوز)می باشد که انفجار بدون چاشنی صورت میگیرد و قدرت تخریب سر جنگی راکت برابر با قدرت انفجار  گلوله خمپاره 122 میلی متری و حتی 152 میلی متری می باشد و درجه حرارت تولید شده برابر 800 درجه سلسیوس می باشد.                 
 اگر سر جنگی راکت شمل در مکان سر بسته ای تا حجم 80 متر مکعب منفجر شود فشاری با قدرت 7-4 کیلوگرم بر اتمسفر را در مکان مزبور تولید کرده و کل آنرا تخریب میکند و سطح تخریب در مکان باز 50 متر مربع می باشد و فشار0.4 اتمسفرتولید میشود.                                                                                                           
نارنجک انداز شمل– آ از سر جنگی دودزا به نام ار پی او- دی هم استفاده میکند که پس از شلیک دودی را با طول55 تا90 متر به مدت زمان 2-1.2 دقیقه در محل مورد نظر تولید میکند، که در مکانهای بسته اثر تخریبی شدیدی بر جای میگذارد.
نوع سر جنگی دیگری راکت شمل با نام "ار پی او-3" است که وزن مواد آتش زای آن برابر2.3 کیلوکرم می باشد که پس از شلیک و انفجار در محل مورد نظر آتش سوزی زیادی بوقوع می انجامد و حجم آتش سوزی در محیط بسته 100 متر مکعب و در مدت زمان 7 ثانیه انجام میشود و سطح آتش سوزی در محیط باز برابر با 300 متر مربع  می باشد(20 نقطه آتش سوزی صورت میگیرد).

مشخصات سیستم نارنجک انداز روسی شمل-آ :
-    کالیبر( م م ): 93
-    طول (م م ): 920
-    برد موثر با سیستم نشانه گیری اپتیکی(متر):600
-    حداکثر برد(متر): 1200
-    وزن اسلحه(کیلوگرم): 11
-    وزن راکت با موتور کمکی (کیلوگرم): 6.5
-    وزن سر جنگی راکت (کیلوگرم): 2.3
-    طول (میلی متر): 920
-    سرعت شلیک راکت(متر/ثانیه): 125
-    وزن کوله پشتی حمل لانچر پر(کیلوگرم):22
-    زمان آماده ساز (ثانیه): 30

مترجم : دکتر حمید فرامرزپور
تمام حقوق این مطلب متعلق به مترجم آن بوده و تحت قانون نشر و انتشار (کپی رایت) آی آر ارتش می باشد.